Prof. Dr. Canatan DNA'nın önemini anlattı

Çocuk Kan ve Genetik Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Duran Canatan, 25 Nisan Dünya DNA Günü’nde DNA’nın önemini anlattı. Hastalıkların teşhisinden gen aktarımına kadar birçok alanda DNA analizi yapılabildiğini işaret eden Prof. Dr. Canatan, ‘’Bir hastalığın çözümü için sayısız gene bakıyoruz. Sonucunda ise kesin bir tanı koyuyoruz’’ dedi.

İnsan Genom Projesi’nin büyük bir kısmının tamamlanması ile dünya çapında kutlanmaya başlanan 25 Nisan DNA Günü’nde DNA’nın önemine vurgu yapan Çocuk Kan ve Genetik Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Duran Canatan, önemli açıklamalarda bulundu. DNA’nın tüm canlıların varlığı, yaşamı ve gelişmesi için önemli bir kaynak olduğunu ifade eden Prof. Dr. Canatan, ‘’Bu yüzden bizler de kuruluşumuzdan beri her sene değişik gruplara DNA’nın önemini anlatıyoruz’’ dedi.

HASTALIKLARIN TEŞHİSİNDE DNA ÖNEMLİ

Bir hastalığın DNA örneklerine bakılarak teşhis edilip tedavi edilebileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Canatan, ‘’ Tüm genom analizi, klinik ekzom analizi ve tüm ekzom analizi yapılarak hastalıklara yönelik paneller ile teşhis sağlanabiliyor. Her hastalığa yönelik belirli sayıda genler var. Bunun yanında hastanın kalp hastalığı varsa kardiyak panele bakılabildiği gibi göz hastalığı var ise göz ile ilgili durumlara bakılıyor. Bir hastalığın çözümü için sayısız gene bakıyoruz. Sonucunda ise kesin bir tanı koyuyoruz. Diyabet, kalp damar hastalıkları, kanser mutasyonu riski ve obezite de genetik analizi ile ortaya çıkarılarak tedavisi yapılabiliyor’’ diye konuştu.

SOY AĞACINI ÖĞRENMEK İSTİYORLAR

‘’DNA elde edildikten sonra birçok alanda analiz edilebiliyor’’ diyen Prof. Dr. Canatan, ‘’Öncelikle elde edilen DNA’nın kalitesine bakılıyor. Gebelik ve evlilik öncesindeki her türlü hastalığın tanısında da DNA bize birçok şey söylüyor. Gebelerin ve evlilik öncesindeki çiftlerin başvuruları ile DNA’nın kalitesine bakılarak hastalıklar rahatlıkla teşhis edilebiliyor’’ dedi. Ayrıca DNA’nın yalnızca hastalıkların tanımında değil, soy ağacı ve kimliklendirme açısından da önem taşıdığını ifade eden Prof. Dr. Canatan, ‘’Özellikle anne ve babalar çocuklarının hastanede karışıp karışmadığını öğrenmek için kliniğimize başvurabiliyor. Bunun yanında kardeşlik testi ve soy ağacı için başvuranlar oluyor’’ ifadelerini kullandı.

‘GEN AKTARIMI ANNE İLE GERÇEKLEŞİYOR’

Prof. Dr. Canatan, genlerin anne ile aktarıldığını açıklayarak kalıplaşmış ataerkil algıyı da eleştirdi. Canatan, ‘’Anne tarafından geçen hastalıklar mitokondriyel hastalıklar olarak biliniyor. Zigotun ilk oluşumunda erkekteki mitokondri yok ediliyor. Zigot henüz tek hücredeyken kadın duruma hakim oluyor. Yani gen aslında anneden geçiyor. Kadınların üreten, yaratan ve doğuran olarak büyük önem ifade ettiği ortada. Aslında anaerkil bir toplum yapısında olmamız gerekirken ataerkil toplum yapısındayız. Toplumun genetik yapısını kadınlar belirliyor. Soya çekim tanımında da annenin tarafından gelen genlere bakıyoruz. Fetüs anne karnına ilk düştüğünde anneden ve babadan alınan genlerle zigot halinde iken kaderimiz çiziliyor. Yaşam boyu karşılaşılacak bütün hastalıklar henüz zigot halindeyken bile belli oluyor’’ diyerek konuya dikkat çekti.

TAMİR GENLERİ DÜZGÜN ÇALIŞMAYABİLİYOR

Prof Dr. Canatan konuşmasının devamında şunlara yer verdi: ‘’DNA’nın kopyalanmasından protein üretimine kadar her aşamada oluşan bozuklukların bir kısmını vücut DNA tamir genleri ile tamir edebiliyor. Ancak tamir genlerinin iyi çalışmadığı durumlarda ise hastalıklar ortaya çıkıyor. En çok karşılaşılan hastalılara bakıldığında ise tek gen hastalıkları, kromozom hastalıkları ve mitokondriyel hastalıklar yer alıyor.’’ DNA örneklerinin kemik iliğinden alınabileceğini ifade eden Prof. Dr. Canatan, ‘’Kemik iliğinin dışında periferik kan laboratuvar testi ile  kromozom analizi yapılarak hastalıklar takip edilebiliyor’’ diyerek konuşmasına son verdi. Canatan’ın konuşmasının ardından öğrencilere laboratuvar ortamında DNA örnekleri gösterildi.

İlayda ZEYBEK