|
Tweet |
İklim değişikliği, kuraklık, ithalat darboğazı ve ekonomik belirsizlik çiftçiyi, sanayiciyi ve tüketiciyi uçurumun eşiğine getirdi. Antalya Ticaret Borsası (ATB) Meclis Üyesi Nuri Büyükselçuk, Türkiye tarımı için “sessiz bir çöküş” uyarısında bulundu. Küresel ısınmanın ve iklim krizinin artık gündelik hayatın tam ortasında yer aldığını vurgulayan Büyükselçuk, “Yağmur hasat zamanı yağarsa verim düşüyor, yağmazsa kuraklık vuruyor. Çiftçi artık gökyüzüne mahkum.” ifadelerini kullandı.
KURAKLIK VERİMİ DÜŞÜRDÜ
Türkiye, 1 Ekim 2024 – 31 Mart 2025 arasında son 65 yılın en düşük yağışını aldı. Kurak geçen kış sonrası Nisan ayında gelen yağışlar moral verse de, uzmanlar bunun geçici bir rahatlama olduğunu söylüyor. Ülke genelinde buğdayda %7-8 oranında verim kaybı bekleniyor. Bu da yaklaşık 19 milyon tonluk bir hasada denk geliyor. Büyükselçuk, “Bu tabloyu 2 yıl önce yaşadık. Yağışlar nedeniyle dünya genelinde hasat 21 gün gecikti. Aynı senaryo tekrarlanıyor. Akdeniz’de ekim alanı %2 arttı ama verim %7 düşüyor. Bu, denklemin tutmadığını gösteriyor.” sözlerini kullandı.
MISIRDA KRİZ KAPIDA!
Çiftçinin sırtına bir darbe de mısır piyasasından geldi. Hayvancılık ve yem sektöründe yaşanan krizi değerlendiren Büyükselçuk, “Türkiye şu anda dünyanın en pahalı mısırının kullanıldığı ülke konumunda” diyerek çarpıcı bir veri paylaştı. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından açılan 2 milyon tonluk ithalat kontenjanı Nisan ayı dolmadan tükendi. Gümrük vergisi indirimine rağmen sanayiciler ihtiyaç duydukları mısıra ulaşamıyor. Bu durum yem maliyetlerini uçururken, domino etkisiyle kepek, ayçiçek küspesi gibi 30’a yakın hammadde fiyatını da artırıyor. Sanayici çareyi yemlik buğdaya yönelmekte bulunca, bu sefer de buğday fiyatları yükselişe geçiyor. “TMO’dan acil olarak yeni bir ithalat kontenjanı bekliyoruz. Aksi halde hayvancılık sektörü çöker, et ve süt fiyatları patlar” uyarısı yapan Büyükselçuk, yem sanayiinin çığlık attığını ifade etti.
UN FABRİKALARI ALARMDA
Gıda ihracatında Türkiye’nin en büyük kalemlerinden biri olan un sanayii de darbe aldı. Özellikle Irak gibi stratejik pazarlarda ihracat neredeyse tamamen durdu. Bu durum, ihracat yapamayan fabrikaların iç piyasaya yönelmesine neden oldu. Ancak iç talebin sınırlı olması nedeniyle üreticiler satış yapamıyor. “Türkiye’de şu anda maliyetine un satan fabrika sayısı yok denecek kadar az. Fabrikalar zararına çalışıyor, kapatmak zorunda kalanlar var” diyen Büyükselçuk, piyasalarda yatırım iştahının tamamen kaybolduğunu söylüyor.
FAİZLER YATIRIMI BİTİRDİ
Büyükselçuk, "Ekonomik istikrarsızlık ve yüksek faiz politikası, reel sektörün kamburu haline gelmiş durumda. Merkez Bankası’nın politika faizini %46’ya yükseltmesi, bankalar arası faizin %49’a, ticari kredi faizlerinin ise %54-60 bandına çıkmasına yol açtı. Sadece faiz değil, krediye erişim de artık büyük bir sorun. Kredi büyümesi sınırı nedeniyle, şirketlerin kurumsal kredi kartlarına bile harcama limiti getiriliyor." açıklamalarına da yer verdi. “Elinizde 10 milyon TL’lik kartınız olsa bile 250 bin TL’lik sınırlama geliyor. Böyle bir ortamda ticaret yapmak mümkün mü?” diye soran Büyükselçuk, “Artık en fazla 1 haftalık planlarla iş yapabiliyoruz. Bu ortamda yatırım yapılmaz. Piyasalarda yaprak kıpırdamıyor, para çok kıymetli hale geldi” dedi. Büyükselçuk, karşılıksız çeklerde ve konkordato başvurularında da büyük artış yaşandığını belirtti.
TÜM SEKTÖRLERDE ZİNCİRLEME ETKİ
TMO’nun ithalat politikalarındaki belirsizlik, ihracat yasakları, yüksek faiz ortamı ve öngörülemeyen ekonomi politikaları, Türkiye’nin tarım ve gıda zincirinde sistematik bir kriz yaratıyor. “Tarım sadece çiftçinin değil, herkesin meselesi. Bugün tarım üretmezse yarın sanayi de üretmez. Tarladan sofraya uzanan zincirde her halka kırılmaya başladı” diyen Büyükselçuk, çözümün sadece destek değil, uzun vadeli istikrar sağlayan politikalarla mümkün olacağını vurguladı.
