Yasa Çıkarmak Yetmez, Uygulamak Gerekir

Bir ülkenin düzenini sağlayan en temel unsurlardan biri yasalardır. Devlet, vatandaşlarının güvenliği, refahı ve haklarını koruyabilmek adına yeni yasalar çıkarır, düzenlemeler yapar. Ancak bir gerçeği göz ardı etmemeliyiz: Bir yasa ne kadar iyi yazılmış olursa olsun, denetlenmediği ve uygulanmadığı sürece kağıt üzerinde kalmaya mahkûmdur.

Bugün birçok alanda yasaların varlığına rağmen pratikte karşılaşılan eksiklikler, vatandaşın devlete olan güvenini sarsabiliyor. Trafik kurallarından çevre düzenlemelerine, işçi haklarından tüketici koruma yasalarına kadar pek çok alanda yürürlüğe giren düzenlemeler, denetim ve yaptırım eksikliği nedeniyle tam anlamıyla hayata geçirilemiyor.

Bir yasa çıkarıldığında, toplumda gerçek bir değişim yaratabilmesi için sıkı bir denetim mekanizmasına ihtiyaç vardır. Ancak maalesef çoğu zaman yasaların uygulanması kağıt üzerinde kalıyor ve denetim süreçleri yetersiz kalıyor. İşte birkaç çarpıcı örnek:

Her yıl trafik kazalarının büyük bir kısmı, hız sınırlarına uymamak, emniyet kemeri takmamak ve alkollü araç kullanmak gibi ihlaller nedeniyle meydana geliyor. Oysa ki bu ihlallerin tamamına yönelik cezai yaptırımlar mevcut. Ancak denetim yetersiz olduğunda kurallar hiçe sayılıyor ve kazaların önüne geçilemiyor.

Ülkemizde işçi haklarını koruyan birçok yasa bulunuyor. Çalışma saatleri, sigorta zorunluluğu, iş güvenliği gibi konular yasalarla belirlenmiş durumda. Ancak denetimsizlik nedeniyle bazı işverenler, bu yasaları göz ardı ediyor ve işçiler mağdur oluyor. Özellikle kayıt dışı istihdam ve iş güvenliği önlemlerinin yetersizliği, sık sık can kayıplarına yol açıyor.

Çevreyi korumaya yönelik pek çok yasa mevcut olmasına rağmen, denetimsizlik nedeniyle doğa katliamları sürüyor. Örneğin, yasalar gereği sanayi kuruluşlarının belirlenen sınırların üzerinde atık bırakmaması gerekiyor. Ancak denetim eksikliği nedeniyle birçok fabrika atıklarını doğaya salmaya devam ediyor. Aynı şekilde kaçak yapılaşma ve ormanlık alanların tahribatı da yasalarla yasaklanmış olsa da uygulama eksikliği nedeniyle önüne geçilemiyor.
 

Bir yasa ancak hakkaniyetli, sürekli ve sıkı bir denetim mekanizmasıyla etkin hale getirilebilir. Aksi halde yasaların varlığı sadece bir formaliteden ibaret olur. İşte bu noktada devletin şu adımları atması gerekiyor:

            •          Bağımsız ve güçlü denetim mekanizmaları oluşturulmalı.

            •          Caydırıcı cezalar artırılmalı ve istisnasız uygulanmalı.

            •          Vatandaşların şikayetlerini iletebileceği şeffaf mekanizmalar geliştirilmeli.

            •          Denetimlerde görev alan kurum ve kişilerin tarafsızlığı korunmalı.

Yasalar toplumun düzenini sağlayan en önemli unsurlardan biridir. Ancak yasa yapmak kadar, onu adil ve etkili bir şekilde uygulamak da önemlidir. Aksi takdirde her yeni yasa, toplumun gözünde yalnızca kağıt üzerinde kalan bir düzenleme olarak kalmaya devam edecektir.